Đường chật cửa hẹp

ĐƯỜNG CHẬT – CỬA HẸP                   

(CN XXI/TN-C)

Khi suy niệm Lời Chúa CN XXI/TN-C (Lc 13, 22-30), mới đọc tiêu đề bài Tin Mừng, tự nhiên nảy sinh thắc mắc: Tại sao lại là “Cửa hẹp. Thiên Chúa ruồng bỏ người Do-thái bất trung và kêu mời dân ngoại”? Người It-ra-en bất trung bị ruồng bỏ và thay vào đó, Thiên Chúa kêu mời dân ngoại là điều dĩ nhiên; nhưng như thế thì có liên quan gì đến “cửa hẹp”? Bình tĩnh đọc tiếp mới thấy mối liên hệ giữa cửa hẹp và sự “ruồng bỏ người Do-thái bất trung”. Đó là câu chuyện “Trên đường lên Giê-ru-sa-lem, Đức Giê-su đi ngang qua các thành thị và làng mạc mà giảng dạy. Có kẻ hỏi Người: "Thưa Ngài, những người được cứu thoát thì ít, có phải không?" Người bảo họ: "Hãy chiến đấu để qua được cửa hẹp mà vào, vì tôi nói cho anh em biết: có nhiều người sẽ tìm cách vào mà không thể được.” Những người được cứu thoát tất nhiên là những người đã phải chiến đấu hết mình – thậm chí hy sinh cả tính mạng – để qua được cửa dẫn vào Nước Trời. Điều đó cho thấy cửa Nước Trời là cửa hẹp.

Đọc Tin Mừng Mat-thêu có cùng chủ đề thỉ vấn đề sáng tỏ hơn: “Hãy qua cửa hẹp mà vào, vì cửa rộng và đường thênh thang thì đưa đến diệt vong, mà nhiều người lại đi qua đó. Còn cửa hẹp và đường chật thì đưa đến sự sống, nhưng ít người tìm được lối ấy.” (Mt 7, 13-14). Khi phải đi theo đường chật và phải tìm phương cách để vào được cửa hẹp thì tất nhiên sẽ “có nhiều người tìm cách vào mà không thể được”. Những người đó không ai khác hơn là những “người Do-thái bất trung”. Chỉ những người bất trung, không nghe và không tin vào Lời Ông Chủ, mới bị Ông Chủ đuổi: “Cút đi cho khuất mắt ta, hỡi tất cả những quân làm điều bất chính”. Riêng những người như “các ông Áp-ra-ham, I-xa-ác và Gia-cóp cùng tất cả các ngôn sứ” đã kiên cường chiến đấu chống lại kẻ thù gian ác, một lòng trung tín với Ông Chủ, nên đã vượt qua được đường chật mà vào cửa hẹp để “được ở trong Nước Thiên Chúa”.

Hình ảnh cửa hẹp khiến người đọc hình dung ra ngay một sự khó khăn để có thể vượt qua được cửa đó, mà cửa đó lại là cửa vào Nước Thiên Chúa. Nói về Nước Thiên Chúa ai chẳng nghĩ rằng đó là một Nước, một Vương Quốc mênh mông không biên giới, vô hạn định. Đã không có giới hạn rõ rệt thì tại sao lại có cửa hẹp? Một lần nữa, Đức Giê-su lại dùng cách nói “ẩn dụ” với những “ý tại ngôn ngoại” (ý ở ngoài lời) trái ngược nhau nhằm gây ấn tượng sâu sắc trong lòng người nghe. Trong Tin Mừng Mat-thêu, Lời dạy trên được diễn tả rõ hơn (như đã dẫn trên – Mt 7, 13-14). Cùng một ý, còn thấy “Bấy giờ Đức Giê-su nói với các môn đệ của Người: "Thầy bảo thật anh em, người giàu có khó vào Nước Trời. Thầy còn nói cho anh em biết: con lạc đà chui qua lỗ kim còn dễ hơn người giàu vào Nước Thiên Chúa." (Mt 19, 23-26). Con lạc đà chui qua lỗ kim là một chuyện không tưởng, vậy mà còn dễ hơn người giàu có vào được Nước Thiên Chúa. Phải chăng cái lỗ kim ấy chính là cửa hẹp?

Cửa hẹp mà không phải cửa hẹp. Cửa hẹp là cửa khó vào. Muốn vượt qua được cửa hẹp phải biết thu nhỏ mình lại, mà thu nhỏ mình lại thì tức là phải ăn kiêng để giảm béo, bớt cân, còn phải trui rèn ý chí, tập luyện thể lực. Nói khác hơn là phải hãm mình ép xác, khiêm nhường chịu lụy. Thu nhỏ mình là “ai muốn đoạt áo trong của mình thì hãy cho họ luôn cả áo ngoài”, là “ai vả má bên trái thì hãy đưa cả má phải cho họ vả tiếp” (Mt 5, 38-44). Thu nhỏ mình là hành động của chính Người đã dạy về cửa hẹp, đó là: “Đức Giê-su Ki-tô vốn dĩ là Thiên Chúa mà không nghĩ phải nhất quyết duy trì địa vị ngang hàng với Thiên Chúa, nhưng đã hoàn toàn trút bỏ vinh quang, mặc lấy thân nô lệ, trở nên giống phàm nhân, sống như người trần thế. Người lại còn hạ mình, vâng lời cho đến nỗi bằng lòng chịu chết, chết trên cây thập tự.” (Pl 2, 6-8). Song song với đức tính khiêm nhường chịu lụy, còn phải biết mở rộng trái tim, thực hành bác ái. Cũng vì thế, nên cửa hẹp chẳng ai muốn vào dù đã được mách bảo qua được cửa hẹp là vào được cõi phúc. Người ta chỉ thích đi tìm những cửa rộng, bởi đó là lối đi có những mời gọi ngọt ngào, những cuốn hút mê đắm.

Vào cửa hẹp phải như vậy, nên số người vào được cửa hẹp chỉ là thiểu số, còn đa số vẫn là những kẻ không vào được. Họ là ai? Đó là những người đã ăn uống ở trước mặt Chúa và đã thấy Người đi lại giảng dạy nơi phố xá của họ, nhưng vẫn làm điều phi nhân bạc nghĩa. Ðó là những người Na-da-ret đồng hương, những người Do-thái đồng thời với Ðức Giê-su – nhất là những kinh sư, luật sĩ, tư tế chỉ thích “ngồi trên toà ông Mô-sê” mà giảng dạy – đã không tin thì chớ, mà còn âm mưu giết hại cả Đấng Cứu Độ mình. Họ sẽ bị xua đuổi ra khỏi nhà đang có các tổ phụ và các tiên tri vui hưởng hạnh phúc với Thiên Chúa. Họ sẽ bị tống ra ngoài, nơi sẽ có khóc lóc và nghiến răng; trong khi có nhiều người từ khắp nơi Ðông, Tây, Nam, Bắc (tức là dân ngoại) lại được vào dự tiệc Nước Trời. Tiêu đề bài Tin Mừng hôm nay đã nói lên tất cả: “Cửa hẹp. Thiên Chúa ruồng bỏ người Do-thái bất trung và kêu mời dân ngoại”.

Dân chính hiệu (được tuyển chọn) là những người đứng hàng đầu thì bị tống ra ngoài, để dân ngoại là những kẻ tới sau đứng ở hàng cuối lại được vào dự tiệc Nước Trời. Chuyện khó tin nhưng có thật 100% ("Và kìa có những kẻ đứng chót sẽ lên hàng đầu, và có những kẻ đứng đầu sẽ xuống hàng chót." – Lc 13, 30). Thế đó! Cũng cần nói rõ Đức Giê-su chỉ nói “Có những kẻ…”, chớ không phải tất cả. Vậy thì không phải tất cả những kẻ “đứng hàng đầu” đều xuống cuối và tất cả những kẻ “đứng hàng cuối” sẽ được lên hàng đầu. Chung quy thì chỉ có những ai tin nghe và sốt sắng hành động theo Lời dạy của Đấng Cứu Thế, thì dù có tới sau, đứng cuối, cũng sẽ được lên hàng đầu. Và chỉ những kẻ bất lương mới bị tống ra ngoài mà thôi.

Nếu chỉ được mời gọi chọn đường chật, cửa hẹp để đạt được ước nguyện, thì chắc chắn đa phần đều ngán ngại. Tiền bán thế kỷ XX, học giả Nguyễn Bá Học viết một câu thật chí lý: “Đường đi khó, không khó vì ngăn sông cách núi, mà khó vì lòng người ngại núi, e sông”. Chúng ta cũng có thể nói: “Hành trình chiếm hữu Nước Trời khó vượt qua không phải vì cửa hẹp, mà khó vì lòng người ngán ngại cửa hẹp mà thôi”. Trải qua 2000 năm, những tấm gương chọn cửa hẹp để vào được Nước Thiên Chúa có rất nhiều, nhiều không kể xiết. Từ các thánh hiển tu, ẩn tu, các thánh đồng trinh, đến các thánh nam cùng các thánh nữ, đặc biệt hơn cả là các thánh tử vì đạo đã chọn cách vượt qua cửa hẹp bằng chính sinh mạng của mình.

Tóm lại, để vào được Nước Thiên Chúa, để chiếm hữu được Nước Trời, không phải chuyện dễ dàng. Nó đòi hỏi quyết tâm đã đành, nhưng còn phải có được đức nhẫn nại, vượt khó, dám hy sinh, chấp nhận gian khổ thử thách, và nhất là phải bền lòng với Đức MẾN, kiên trung với Đức TIN mà mình đã phó dâng trọn cả cuộc đời; đồng thời phải biết CẬY nhờ vào Lửa Thánh Linh soi sáng hướng dẫn, hun đúc tâm can cho thêm dũng cảm vượt qua thử thách. Chỉ “những người chịu rèn luyện như thế sẽ gặt được hoa trái là bình an và công chính. Bởi vậy, hãy làm cho những bàn tay bủn rủn, những đầu gối rã rời, nên mạnh mẽ. Hãy sửa đường cho thẳng mà đi, để người què khỏi trật bước và hơn nữa, còn được chữa lành.” (Dt 12, 11-13). Ước được như vậy.

Ôi! Lạy Chúa! Xin cho con được trở nên đơn sơ bé nhỏ, biết sống khiêm nhu tự hạ trong tâm tình hiền hậu “Mến Chúa yêu người”. Cúi xin Chúa thương ban Thần Chân Lý hướng dẫn dạy dỗ con biết đâu là cửa hẹp đường chật, đồng thời thêm sức cho con có đủ nghị lực và can đảm vượt qua mọi thử thách nghiệt ngã trên con đường chật đầy cạm bẫy chông gai, để vào được cửa hẹp và nghỉ an trong Trái Tim Chúa. Ôi! Lạy Chúa! “Trong Trái Tim Chúa yêu muôn đời, con xin được một chỗ nghỉ ngơi, nhỏ bé thôi, nhỏ bé thôi, như nước mưa tan trong biển khơi. Nhỏ bé thôi, nhỏ bé thôi, trái tim con trong Trái Tim Người, nhỏ bé thôi, nhò bé thôi, là tình con trong khối Tình Người.” (TCCĐ “Trong Tim Chúa”).

JM. Lam Thy ĐVD.