Thái độ sống và cách đối xử với người khác

Thứ Sáu tuần XXIII TN

Tin Mừng: Lc 6, 39-42

Trong bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu tiếp tục dạy các môn đệ về thái độ sống và cách đối xử với người khác. Chúa đưa ra một câu hỏi đầy thách thức: “Người mù có thể dẫn người mù được chăng? Cả hai lại không sa xuống hố ư?” Qua câu hỏi này, Chúa mời gọi mỗi người tự kiểm điểm bản thân trước khi phán xét người khác.

Ngài còn đưa ra hình ảnh mạnh mẽ về việc "lấy cái dằm ra khỏi mắt người anh em" khi chính chúng ta còn có "cái xà trong mắt mình". Điều này nhấn mạnh rằng mỗi người cần tự sửa mình trước khi giúp đỡ, sửa lỗi cho người khác.

Tin Mừng hôm nay đặt ra cho chúng ta một bài học rất thực tế và sâu sắc về thái độ sống trong cộng đoàn và trong cuộc sống hàng ngày. Chúa Giêsu khuyên chúng ta đừng vội phán xét hay chỉ trích người khác khi chính bản thân mình cũng không hoàn hảo. Điều đó không có nghĩa là chúng ta không thể giúp đỡ hay khuyên nhủ người khác, nhưng trước khi làm điều đó, chúng ta phải nhìn lại chính mình, tự sửa chữa những khiếm khuyết của bản thân.

Hình ảnh “người mù dẫn người mù” mà Chúa Giêsu sử dụng là một cách ẩn dụ để cảnh tỉnh chúng ta về việc thiếu nhận thức và hiểu biết về những gì đang xảy ra trong chính cuộc sống của mình. Nhiều khi, chúng ta dễ dàng nhận ra sai lầm, thiếu sót của người khác mà không nhận ra rằng chính bản thân mình cũng đang vướng mắc vào những sai lầm tương tự, thậm chí còn nghiêm trọng hơn. Điều này nhắc nhở chúng ta cần có sự tự kiểm điểm và kiểm soát bản thân trước khi cố gắng hướng dẫn hay sửa dạy người khác.

Trong cuộc sống, chúng ta thường có xu hướng dễ phán xét hoặc chỉ trích người khác, mà ít khi dành thời gian để nhìn lại bản thân. Việc tự sửa mình là một hành trình không dễ dàng, nhưng đó là điều mà Chúa Giêsu mời gọi mỗi người Kitô hữu phải thực hiện. Sự khiêm nhường và lòng chân thành trong việc nhận lỗi của mình chính là bước đầu tiên để giúp đỡ người khác một cách chân thành và hiệu quả.

Chúa Giêsu đã dùng một hình ảnh rất cụ thể và dễ hiểu: cái xà và cái dằm trong mắt. Cái xà là một vật to lớn, nhưng chúng ta lại dễ dàng bỏ qua và không nhìn thấy trong chính mình, trong khi cái dằm – một vật nhỏ – lại là thứ chúng ta rất nhanh chóng nhận ra trong người khác. Điều này cho thấy rằng bản tính của con người dễ sa vào việc phê phán những khuyết điểm nhỏ của người khác, nhưng lại bỏ qua hoặc không dám đối diện với những khuyết điểm lớn trong chính bản thân.

Việc tự kiểm điểm, nhận ra những “cái xà” trong mắt mình không chỉ giúp chúng ta trở nên khiêm nhường mà còn giúp chúng ta có cái nhìn thông cảm, yêu thương hơn với những người xung quanh. Khi chúng ta đã biết sửa đổi bản thân, chúng ta mới có thể giúp người khác một cách xây dựng và đầy yêu thương, không phải từ sự phán xét mà từ lòng trắc ẩn.

Bài học quan trọng mà Chúa Giêsu muốn nhấn mạnh là lòng bao dung và khiêm nhường. Chúng ta sống trong một thế giới đầy những mối quan hệ phức tạp, và mỗi người đều có những thiếu sót, sai lầm riêng. Nếu chúng ta sống với trái tim luôn phán xét, chúng ta sẽ tạo ra sự xa cách và chia rẽ. Nhưng nếu chúng ta sống với lòng bao dung và khiêm nhường, biết tự nhìn lại mình trước khi phán xét người khác, chúng ta sẽ tạo ra sự hòa hợp và yêu thương trong cộng đồng.

Chúa Giêsu đã dạy chúng ta rằng tình yêu thương không phải là việc chỉ nhìn vào những sai lầm của người khác, mà là việc giúp họ vượt qua những thiếu sót của mình một cách chân thành và với lòng bác ái. Sự sửa lỗi chỉ có ý nghĩa khi nó xuất phát từ tình yêu thương, từ sự mong muốn điều tốt lành cho người khác, chứ không phải từ sự kiêu ngạo hay phán xét.

Trong cuộc sống, chúng ta thường gặp nhiều tình huống mà mình muốn giúp đỡ hoặc sửa lỗi cho người khác. Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường gặp những tình huống mà mình cảm thấy cần phải giúp đỡ hoặc sửa lỗi cho người khác. Những tình huống này có thể xuất phát từ lòng tốt, mong muốn mang lại điều tốt đẹp hơn cho người khác hoặc từ sự bực bội khi thấy ai đó hành động sai trái. Tuy nhiên, việc sửa lỗi hay giúp đỡ đôi khi không đơn giản như mong đợi, vì nó đòi hỏi sự khéo léo, kiên nhẫn và thậm chí là lòng bao dung. Dưới đây là một số tình huống phổ biến mà chúng ta có thể đối diện với mong muốn giúp đỡ hoặc sửa lỗi cho người khác.

Gia đình là nơi gần gũi, nơi chúng ta cảm thấy có trách nhiệm sâu sắc với nhau. Do đó, khi nhận thấy những hành vi tiêu cực từ người thân, chúng ta thường mong muốn can thiệp và sửa đổi. Điều này có thể là một người thân trong gia đình có thói quen không tốt như nghiện rượu, hút thuốc, hoặc thậm chí là vấn đề trong hành vi cư xử. Khi muốn giúp đỡ họ, chúng ta cần tìm cách nói chuyện cởi mở, tránh đổ lỗi hoặc tạo áp lực quá lớn. Đôi khi, việc sửa lỗi có thể mất thời gian và cần sự kiên nhẫn, nhưng sự quan tâm và yêu thương sẽ giúp họ thay đổi tích cực.

Cuộc sống hàng ngày có thể đưa chúng ta đến những tình huống mà chúng ta nhận thấy người khác đi lệch khỏi những giá trị đạo đức hoặc lối sống tốt đẹp. Đôi khi, điều này liên quan đến những hành vi như gian lận, nói dối, hoặc đối xử thiếu công bằng với người khác. Mong muốn giúp họ nhận ra sai lầm và thay đổi là một việc làm cao đẹp, nhưng cách chúng ta tiếp cận vấn đề cần khôn ngoan. Việc chỉ trích quá mạnh mẽ có thể khiến người ta phản kháng và không chịu lắng nghe. Trái lại, nếu chúng ta dùng tình yêu thương và lòng kiên nhẫn để khuyên bảo, lời nói của chúng ta có thể dễ dàng được đón nhận hơn.

Tin Mừng hôm nay nhắc nhở chúng ta rằng, trước khi làm điều đó, hãy tự kiểm điểm và sửa mình trước. Hãy nhớ rằng, người mù không thể dẫn người mù. Chúng ta chỉ có thể giúp người khác khi chính mình đã có được sự khiêm nhường, lòng trắc ẩn và biết nhận ra những khuyết điểm của mình.

Xin Chúa ban cho chúng ta ơn can đảm để nhìn lại bản thân, sửa đổi những sai lầm và sống trong tình yêu thương, bao dung với những người xung quanh, để trở thành chứng nhân sống động của Chúa trong cuộc đời này. Amen.

***********

 13.9 Thánh Gioan Chrysostom, Gmtsht

1 Cr 9:16-19,22-27; Tv 84:3,4,5-6,8,12; Lc 6:39-42

ĐỪNG BỚI MÓC

Sự mơ hồ và mưu đồ trong thời đại Thánh Gioan Kim Khẩu, vị thuyết giáo đại tài của Antioch, là đặc tính của bất cứ ai có địa vị sống ở thành phố lớn trong thời ấy. Ðược đưa đến Constantinople sau mười hai năm sống đời linh mục ở Syria, bỗng dưng Thánh Gioan thấy mình là nạn nhân bất đắc dĩ của vị hoàng đế mưu mô muốn đưa ngài làm giám mục của thành phố lớn nhất triều đình. Là một người khổ tu, không bệ vệ nhưng có phẩm cách, và bị đau bao tử vì những ngày sống trong hoang địa như một ẩn sĩ, Thánh Gioan bắt đầu chức giám mục dưới mây mù chính trị của triều đình.

Nếu thân xác ngài yếu đuối thì miệng lưỡi của ngài lại mạnh dạn. Nội dung các bài giảng của ngài, điều ngài dẫn giải về Kinh Thánh, không bao giờ sai vấn đề. Có khi những quan điểm ấy chọc giận giới quyền cao chức trọng. Có khi một số bài giảng kéo dài đến hai giờ đồng hồ.

Lối sống của ngài ở triều đình không được một số cận thần ưa thích. Ngài đề nghị một chỗ ngồi khiêm tốn cho các kẻ bợ đỡ hàng giáo phẩm đang chầu chực để được hưởng ơn mưa móc của triều đình và giáo hội. Thánh Gioan phàn nàn về nghi thức triều đình đã đưa ngài lên địa vị cao hơn các viên chức chính phủ. Ngài không phải là người muốn được ưu quyền.

Vì nhiệt huyết nên ngài hành động. Những giám mục hối lộ để được quyền cao chức trọng đều bị truất phế. Nhiều bài giảng của ngài kêu gọi những hành động thực tiễn để chia sẻ của cải cho người nghèo. Người giầu không thích thú gì khi nghe thánh nhân nói rằng, sở dĩ có của cải trần gian là vì Adong phạm tội, cũng như các ông không thích nghe ngài nói về sự trung tín trong hôn nhân của người chồng cũng giống như người vợ. Ðối với vấn đề công bình và bác ái, Thánh Gioan không bao giờ chấp nhận thái độ kỳ thị trong việc áp dụng.

Vì lối sống tách biệt, vì tính khí thẳng thắn, nhất là khi trên tòa giảng, Thánh Gioan chắc chắn là mục tiêu để nhiều người chỉ trích và hục hặc cá nhân. Ngài bị kết tội tham ăn uống một cách lén lút. Vì trung thành trong công việc linh hướng cho một quả phụ giầu có, là bà Olympia, ngài đã bị cho là giả hình trong vấn đề của cải và bác ái. Hành động của ngài chống đối các giám mục bất xứng ở Tiểu Á bị các giáo sĩ khác coi là hám danh, lạm dụng quyền thế trái với quy tắc giáo luật.

Hai nhân vật nổi tiếng thời ấy đã đích thân làm mất uy tín Thánh Gioan là Theophilus, là Tổng Giám Mục Alexandria, và Hoàng Hậu Eudoxia. Theophilus sợ rằng địa vị của Ðức Giám Mục Constantinople ngày càng quan trọng nên đã nhân cơ hội kết án Thánh Gioan là dung dưỡng tà thuyết. Ðứng sau Theophilus và các giám mục không ưa gì Thánh Gioan là hoàng hậu Eudoxia. Bà bực tức với bài giảng của thánh nhân về sự tương phản giữa giá trị phúc âm và cuộc sống xa hoa của triều đình. Không biết vô tình hay cố ý, một số bài giảng của ngài đề cập đến Jezebel* đáng ghê tởm và Herodias** vô đạo như những đồng minh của bà hoàng hậu, là người sau cùng đã xoay xở để Thánh Gioan phải lưu đầy. Ngài chết trong cảnh đầy ải năm 407.

Tin Mừng hôm nay theo thánh Lu-ca: “Sao ngươi nhìn cái rác trong mắt anh em, còn cái đà trong chính mắt ngươi thì lại không thấy?” Lc 6,41. Hình ảnh cái rác và cái đà tương phản về hình dáng lớn nhỏ khác nhau, Chúa Giêsu đưa ra trong dụ ngôn ám chỉ đến cái xấu mà con người hay mắc phải, người ta thường coi lỗi nhỏ của người khác là lớn, trong khi những khuyết điểm tày trời của mình là nhỏ. Một so sánh cho chúng ta nhìn ra giới hạn của mình và khuyết điểm của người anh em mình. Sự trung thực khi nhìn nhận về khuyết điểm của bản thân mình trước khi phê phán một ai đó, giúp cho chúng ta nhận ra con người mình bất toàn, mình cũng có tội lỗi sao lại phê phán gay gắt người khác được. “Hãy lấy cái đà ra khỏi mắt mình trước đã, rồi bấy giờ ngươi sẽ trông rõ để lấy cái rác khỏi mắt anh em ngươi”. Lc 6,42.

Chúa Giêsu cảnh báo đừng chỉ thấy lỗi của người khác, mà quên xét lại bản thân mình, “nhân vô thập toàn”, chỉ có Chúa mới phán xét những việc con người đã làm, phân định đúng hay sai. Chúng ta cầu nguyện với Chúa để Người biến đổi tâm trí chúng ta, thánh Eprem cho biết: “Hãy nói chuyện nhiều với Chúa, còn với người ta, hãy nói ít thôi”. Chúng ta được mời gọi thể hiện tình yêu thương, lòng bao dung, nhân hậu, thay vì chúng ta trách cứ, than phiền với nhau mãi, thì chúng ta tâm tình với Chúa, xin Người cất đi những nỗi buồn bực đang diễn ra trong lòng chúng ta.

Một tật xấu khác là hay thích nghe chuyện bàn tán về việc làm của một ai đó, sau đó kể lại cho người khác, câu chuyện cứ xoay vòng và đến tai người mình nói xấu, chuyện gì sẽ đến: làm mất hòa khí, không muốn nhìn mặt nhau… thánh Anphongsô cho chúng ta lời khuyên: “Nghe thấy kẻ nói xấu về chị em nào con đừng đem nói lại với chị em ấy: đó là căn cớ sinh nhiều chuyện sự bất thuận, hằn thù nhau hằng tháng, hằng năm”.

Chúa muốn ta tự sửa mình vì ta biết ta nhiều nhất: “Sao anh thấy cái rác trong mắt của người anh em, mà cái xà trong mắt của mình thì lại không để ý tới”. Người cực ghét thái độ bới lông tìm vết người ta một cách bất công sai lầm, nên đã dùng cách nói quá khích: “Hãy lấy cái xà ra khỏi mắt ngươi trước đã, rồi sẽ thấy rõ để lấy cái rác ở trong con mắt người anh em”.Mặt khác để thực thi luật bác ái Chúa muốn ta phải đi bước trước: “Tất cả những gì anh em muốn người ta làm cho mình, thì chính anh em cũng hãy làm cho người ta”(Mt7,7). Ở đây Chúa muốn mình phải sửa mình trước,rồi mới đến anh em.

Con người ngày nay cũng đã ý  thức được lời Chúa Giêsu dạy xưa, nên đã để lại câu phương ngôn: “Chân  mình thì lấm lê thê, còn đem bó đuốc mà rê chân người”. Ý thức được như vậy, nhưng mỗi người quyết tâm sửa đổi mình trước vẫn còn không là việc dễ.Họ vẫn thích tự đưa mình lên và hạ thấp người khác.

Việc phê phán, bới móc tội người khác là ta rất dễ bị sai lầm.