Biệt Ly Hay Đoàn Tụ

BIỆT LY HAY ĐOÀN TỤ? (THỨ NĂM TUẦN THÁNH)

Bài Tin Mừng trong Thánh lễ chiều Thứ Năm Tuần Thánh (Ga 13, 1-15) trình thuật về “Bữa ăn cuối cùng của Đức Giê-su và các môn đệ”. Cùng đề tài, Thánh sử Mac-cô viết: “Hai ngày trước lễ Vượt Qua và lễ Bánh Không Men, các thượng tế và kinh sư tìm cách dùng mưu bắt Đức Giê-su và giết đi; vì họ nói: "Đừng làm vào chính ngày lễ, kẻo dân chúng náo động."(Mc 14, 1-2); và Thánh Lu-ca viết: “Khi giờ đã đến, Đức Giê-su vào bàn, và các Tông Đồ cùng vào với Người. Người nói với các ông: "Thầy những khát khao mong mỏi ăn lễ Vượt Qua này với anh em trước khi chịu khổ hình. Bởi vì, Thầy nói cho anh em hay, Thầy sẽ không bao giờ ăn lễ Vượt Qua này nữa, cho đến khi lễ này được nên trọn vẹn trong Nước Thiên Chúa. Rồi Người nhận lấy chén, dâng lời tạ ơn và nói: "Anh em hãy cầm lấy mà chia nhau. Bởi vì, Thầy bảo cho anh em biết, từ nay, Thầy không còn uống sản phẩm của cây nho nữa, cho đến khi Triều Đại Thiên Chúa đến." (Lc 22, 14-18). Như vậy là Đức Giê-su đã không ăn lễ Vượt Qua theo nghi thức Do thái, mà là muốn nhân dịp này, Người từ biệt các môn đệ để bước vào cuộc Vượt Qua của chính mình. Bữa tiệc lễ Vượt Qua đã trở thành bữa Tiệc Ly.

Trong bữa Tiệc Ly, Chúa Giê-su đã làm 2 việc mang ý nghĩa vô cùng sâu sắc:

1- Rửa chân cho các môn đệ: “Người đứng dậy, rời bàn ăn, cởi áo ngoài ra, và lấy khăn mà thắt lưng. Rồi Đức Giê-su đổ nước vào chậu, bắt đầu rửa chân cho các môn đệ và lấy khăn thắt lưng mà lau” (Ga 13, 4-5). Sau đó, Người đã giải thích rõ ràng việc làm này: "Anh em có hiểu việc Thầy mới làm cho anh em không? Anh em gọi Thầy là "Thầy", là "Chúa", điều đó phải lắm, vì quả thật, Thầy là Thầy, là Chúa. Vậy, nếu Thầy là Chúa, là Thầy, mà còn rửa chân cho anh em, thì anh em cũng phải rửa chân cho nhau. Thầy đã nêu gương cho anh em, để anh em cũng làm như Thầy đã làm cho anh em. Thật, Thầy bảo thật anh em: tôi tớ không lớn hơn chủ nhà, kẻ được sai đi không lớn hơn người sai đi. Anh em đã biết những điều đó, nếu anh em thực hành, thì thật phúc cho anh em!” (Ga 12, 12-17). Trong cuộc sống, vấn đề rửa chân chỉ có thể xảy ra khi người chủ hoặc vua chúa quan quyền bắt nô lệ, tôi tớ phục vụ, hoặc những con cháu tỏ lòng hiếu thảo rửa chân cho cha mẹ, ông bà khi các ngài già yếu bệnh tật… Ở đây Đức Giê-su là Thầy là Chúa mà lại quỳ xuông rửa chân cho các môn đệ, không những chỉ dạy cho người thế hiểu được cách sống khiêm tốn phục vụ, mà còn có tác dụng giáo dục về đức Mến (cao trọng nhất trong 3 nhân đức đối thần: Tin, Cậy, Mến). Anh yêu quý bản thân anh tất nhiên anh muốn thân thể anh phải sạch sẽ. Cả thân thể sạch sẽ mà để đôi chân dơ dáy thì có coi được không? Vì thế, anh sẽ rất siêng năng rửa chân cho bản thân mình. Thiên Chúa lại dạy anh “Ngươi phải yêu mến Đức Chúa, Thiên Chúa của ngươi, hết lòng, hết linh hồn và hết trí khôn ngươi, ngươi phải yêu người thân cận như chính mình” (Mt 22:37). Như vậy, để yêu được tha nhân như yêu chính mình (“ái nhân như ái thân”), thì “anh em cũng phải rửa chân cho nhau” là điều đương nhiên rồi.

2- Lập Bí tích Thánh Thể: “Trong đêm bị nộp, Chúa Giê-su cầm lấy bánh, dâng lời chúc tụng tạ ơn, rồi bẻ ra và nói: "Anh em cầm lấy mà ăn, đây là Mình Thầy, hiến tế vì anh em; anh em hãy làm như Thầy vừa làm để tưởng nhớ đến Thầy." Cũng thế, cuối bữa ăn, Người nâng chén và nói: "Đây là chén Máu Thầy, Máu đổ ra để lập Giao Ước Mới; mỗi khi uống, anh em hãy làm như Thầy vừa làm để tưởng nhớ đến Thầy." (1Cr 11, 23-25). Trước đây, trên núi Si-nai, Thiên Chúa đã lập Giao Ước và ban bia đá 10 Điều Răn (Mến Chúa yêu người) cho Dân Người thông qua ngôn sứ Mô-sê (Xh 24, 12-18), thì giờ đây, Đức Giê-su Thiên Chúa lại lập một Giao Ước Mới ban chính Thịt Máu mình làm hy tế Thập giá cứu độ nhân trần, đồng thời làm của dưỡng nuôi linh hồn đàn chiên tín hữu đến muôn đời muôn kiếp. Rõ ràng Thiên Chúa, thông qua Con Một Người, lại một lần nữa lập Giao Ước Tinh Yêu với toàn thể nhân loại (nói chung) và cách riêng với những người tin (tín hữu).

Xét cho cùng, cả 2 việc Đức Ki-tô thực hiện trong đêm bị nộp đều nói lên Tình Yêu vô bờ bến của Thiên Chúa, Người luôn luôn mong mỏi con cái của Người sống trọn vẹn trong Tình Yêu cao vời khôn ví đó. Mà nếu con cái của Người biết vâng nghe Lời Người thực hành đúng những điều Người truyền dạy, thì đó chẳng phải là sống quây quần đùm bọc lấy nhau, yêu thương gắn kết với nhau nên một, đó sao? Hoá cho nên chính trong bữa tiệc “Ly biệt”, Chúa Giê-su lại muốn các môn đệ, tín hữu “Đoàn tụ” – tất cả đoàn tụ yêu thương nhau, như các chi thể hiệp nhất nên một thân thể Ki-tô ở dưới thế, để rồi sẽ được đoàn tụ với nhau trong Nước Trời mai sau. Lời Đức Giê-su cầu nguyện cùng Chúa Cha: "Con không chỉ cầu nguyện cho những người này, nhưng còn cho những ai nhờ lời họ mà tin vào con, để tất cả nên một, như Cha ở trong con và con ở trong Cha để họ cũng ở trong chúng ta” (Ga 17, 20-21), cho thấy “những người này” là các Tông đồ và “những ai … tin vào Con” chính là những Ki-tô hữu. Nói rõ hơn là những người tin vào Con Thiên Chúa nhờ lời rao giảng của các Tông đồ, đã được chính Đức Ki-tô Thiên Chúa cầu nguyện cho vậy.

Trong “Sứ điệp Mùa Chay 2012” (số 2), ĐTC Biển Đức XVI dạy: “Thánh Phao-lô Tông đồ mời gọi tìm kiếm điều dẫn tới ”hòa bình và xây dựng lẫn nhau” (Rm 14,19), giúp đỡ ”tha nhân trong điều thiện để xây dựng họ” (ibid. 15, 2), không tìm tư lợi, ”nhưng là lợi ích của nhiều người, để họ đạt tới ơn cứu độ” (1 Cr 10,33). Sự sửa lỗi và khuyên nhủ nhau trong tinh thần khiêm tốn và bác ái như thế phải là thành phần đời sống của cộng đoàn Ki-tô. Các môn đệ của Chúa, kết hiệp với Chúa Ki-tô qua Thánh Thể, sống trong một sự hiệp thông liên kết họ với nhau như chi thể của cùng một thân mình. Điều này có nghĩa là tha nhân thuộc về tôi, cuộc sống, phần rỗi của họ liên hệ tới cuộc sống và phần rỗi của tôi. Ở đây chúng ta động chạm đến một yếu tố rất sâu xa của tình hiệp thông: cuộc sống của chúng ta có liên hệ tới cuộc sống của người khác, trong điều thiện cũng như trong điều ác; tội lỗi cũng như những việc lành bác ái đều có một chiều kích xã hội.”

Như vậy là đã rõ, thông qua bữa ăn cuối cùng để từ biệt các Tông đồ, Đức Giê-su Ki-tô lại muốn các môn đệ thực sự đoàn tụ, sống hiệp thông như các chi thể liên kết với nhau nên một thân thể duy nhất mà đầu là chính Đấng Cứu Độ. Thánh Phao-lô đã quả quyết ”Các chi thể chăm sóc lẫn nhau” (1 Cr 12,25). Sở dĩ vậy, bởi “cuộc sống của chúng ta có liên hệ tới cuộc sống của người khác, trong điều thiện cũng như trong điều ác; tội lỗi cũng như những việc lành bác ái” (Sđ Mùa Chay 2012, số 2). Nên chi “Sự sửa lỗi và khuyên nhủ nhau trong tinh thần khiêm tốn và bác ái như thế phải là thành phần đời sống của cộng đoàn Ki-tô” (ibid). Mong rằng mọi sự sẽ được hoàn hảo khi chúng ta không những rửa chân mình mà còn sẵn sàng rửa chân cho nhau (giúp nhau thanh tẩy tội lỗi) để được tham dự vào bàn tiệc Thánh Thể, ngõ hầu cùng nhau đoàn tụ trên Thiên Quốc. Ước được như vậy. Amen.

JM. Lam Thy ĐVD.