Lễ Hội

LỄ HỘI

Tưởng tượng tới một ngày lễ hội có muôn màu sắc như một bức tranh sống động đang di chuyển một cách hài hoà trong trật tự. Xen lẫn tiếng cười nói râm ran trong tinh thần huynh đệ, yêu thương thật là đẹp đẽ và quí hoá biết bao. Khó tìm được hình ảnh này trong một xã hội mang tính cạnh tranh kinh tế thị trường. Nếu có thì chỉ đạt được một khía cạnh nào đó của hình ảnh trên.

Cũng thả hồn trong ngày lễ hội không phân biệt tôn giáo, màu da, sắc tộc, địa vị để cảm nghiệm một chút niềm vui với người dân và hoà nhịp sống với dân tộc mình ở nơi này. Tâm trí tự nhiên cũng lan man một dòng suy tư về bối cảnh văn hoá đương thời của con người Việt Nam - một con người vốn yêu thích truyền thống lễ hội ; con người vốn thích sống trong tập thể xã hội ; con người vốn khát khao vấn đề tâm linh ; con người vốn có nhu cầu với thần thánh. Tất cả những chiều kích này của con người Việt Nam đang được diễn tả trong ngày lễ hội qua từng cử chỉ, cách ăn mặc, cách nói năng giao tiếp, cách cầu kinh khấn vái....Đó là hình ảnh một con người thực sự có đời sống tôn giáo, có sự hoạt động của tâm linh. Sự chi phối này dẫn con người tới một sự hoạt động nhiều khi là ồ ạt, mãnh liệt đến nỗi không ai có thể ngăn cản nổi (đó là sự cuồng tín). Tách rời ra từng yếu tố một thì không phải là con người nữa, và có chăng cũng là người vô hồn thôi.

Những ngày lễ hội của dân ta mang đậm màu sắc văn hoá và tôn giáo. Vì vậy nó phải được diễn ra trong trật tự trên dưới, được thể hiện với tâm tình của con người, được trang hoàng với một vẻ huyền bí trong những cái biểu tượng. Sự cuốn hút người ta đến với lễ hội là ở chỗ đó.  Tổ chức thế nào? Tâm tình ra sao? Biểu tượng tôn giáo là gì? Đây là sự phối hợp trong một tổng thể duy nhất cung cấp cho ngày lễ hội thêm trang trọng, phong phú, hấp dẫn.

Tinh thần vốn có của dân ta là rất trân trọng và yêu chuộng ngày lễ hội, nhất là cái ngày ấy lại gắn liền với truyền thống lịch sử của ông cha, của quê hương, của đ?a phương, của mỗi cá nhân. Phải nhìn nhận thấy cái thực tế ấy để mà sống gắn bó với dân mình, để mà tìm hiểu về ngày lễ hội theo tinh thần nào. Song giữa vô vàn những tâm tình, ý hướng của người dân trong ngày lễ hội nó vẫn hàm chứa một khía cạnh màu nhiệm trong tương quan với thế giới thần thánh, kể cả khi họ thể hiện tương giao với tha nhân nữa. Muốn qua một nụ cười, qua một câu chuyện, qua một cách chào hỏi đối với người khác một cách chân thành, tốt đẹp để rồi qua đó lời cầu nguyện, lời khấn xin của mình được Thần linh nhận lời. Qủa là đẹp lắm. Qủa là ý nghĩa khi họ muốn ttrình bày về một hữu thể có hai yếu tố là xác và hồn đang sống trong thời gian.

Ngay trong muôn mặt của đời thường ta cũng đang thể hiện những tâm tình thông thường có tính tâm linh, tôn giáo. Sự bất khả tách biệt tương quan con người với thần thánh ấy đã tạo cho con người có nhiều sáng kiến. Họ nghĩ ra lời kinh, lời ca hát. Họ thiết lập bàn thờ, tế đàn. Họ tưởng tượng để vẽ vời về thế giới Thần linh. Họ thiết lập nhịp cầu với thế giới vô hình của Thần linh bằng những thứ đó. Có phải là một nhu cầu thực sự của con người hay không hay chỉ là sự tưởng tượng vu vơ? Phải chăng có một sức mạnh khách quan lôi kéo người ta vượt lên trên những thực tại trần thế này? Phải chăng cõi sống của con người không ở trong cái giới hạn của thế giới vật chất? Chả thế mà đại đa số con người đều khao khát, đều thể hiện tâm tình tôn giáo, tín ngưỡng của mình có nét gì đó giống nhau. Và người ta cũng sẵn sàng chết cho niềm tin tôn giáo ấy. Vì vậy, tính chất hướng thượng của ngày lễ hội tạo ra niềm vui, tạo thêm tương quan, tạo ra sáng kiến. Am hưởng ấy còn kéo dài trong cuộc sống con người làm họ cứ nhớ tới lễ hội là vui mừng, mong chờ....

Lạy Chúa, trong dân tộc của con có rất nhiều lễ hội truyền thống, làm thành nét đẹp trong sinh hoạt văn hoá, tôn giáo.

Xin hướng dẫn niềm vui lễ hội của chúng con về với Chúa.

Xin biến đổi tương quan và cái nhìn lệch lạc của chúng con thành sự hiệp nhất, yêu thương khi chúng con tham dự bất cứ lễ hội nào.

Xin cho lời cầu nguyện của bất cứ ai trong ngày lễ hội dân tộc gặp được tình thương của Chúa là Thần Linh Cao Cả Ttuyệt Ðối.

Xin cho những sinh hoạt của lễ hội tác động đến đời sống của dân tộc con những tâm tình của Tin mừng mà Chúa đã rao giảng cho nhân loại này. Amen .

Lm. Phêrô Bùi Trong Khẩn