Bạn chỉ cho tôi biết bạn của bạn là ai

BẠN CHỈ CHO TÔI BIẾT BẠN CỦA BẠN LÀ AI ...

Ngạn ngữ Pháp có một câu xem chừng hay và ý nghĩa : "Bạn chỉ cho tôi biết bạn của bạn là ai thì tôi sẽ nói cho bạn biết bạn là ai !". 

Chắc có lẽ cũng chả cần phải học cao hiểu rộng hay trán rộng nho thâm để hiểu câu nói này. Khi ta thân với một người nào đó hay một người nào đó thân với ta thì đồng nghĩa rằng tiêu chí giống nhau, cung cách sống giống nhau và tính tình giống nhau. Có như thế mới hợp nhau được chứ nếu không thì không thể gọi là bạn mà chỉ có thể gọi là bè.

Trong cuộc sống, ai ai cũng có bạn và bạn rất cần trong cuộc sống của con người. Ta thấy người thành công trong cuộc sống đó là người biết "chọn bạn mà chơi".

Khi người nào đó chọn và chơi với người giỏi hơn thì ít là họ có động lực để tiến lên trong tình bạn. Chơi với người giỏi hơn thì họ có cơ hội học hỏi để giỏi hơn, không phải để lợi dụng, mà là để làm động lực tiến lên. Đúng kiểu đôi bạn cùng tiến.

"Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng". Câu nói tự ngàn xưa nói lên ý nghĩa của sự lây lan. Trong cuộc sống cũng vậy, tính cách - hành vi có xu hướng lây lan. Thói quen xấu hình thành từ môi trường xấu. 

Trong nhiều vụ án mạng, ta thấy dường như là bạn thân cùng chí hướng với nhau  cùng toa rập tính toán để ra tay. Ngược lại, tập thể tốt sẽ quy tụ lại với nhau để khám phá, để phát minh ra những công trình mới và tốt phục vụ cho cộng đồng.

Và dĩ nhiên, những người trong nhóm bạn tốt sẽ có những hiệu quả tốt cho cộng đồng và xã hội. Ngược lại sẽ gây biết bao nhiêu tan thương.

Rất dễ hiểu và thực tiễn cuộc sống này có hai dạng bạn:  Bạn để gắn bó và bè để qua đường.

Người để gắn bó, là người để chia sẻ, để lắng nghe, để hiểu và để cảm thông. Không hẳn sẽ vào sinh ra tử, nhưng đồng kham cộng khổ thì họ luôn sẵn sàng. Nghĩa là khi bạn khó khăn, tự khắc họ sẽ chia sẻ. Khi bạn hạnh phúc, họ cũng sẽ chia vui. Họ là người để trao niềm tin và đặt niềm tin vào bạn. Thẳng thắn, chân thành, không xu nịnh. Có khi họ "phang" thẳng vào mặt nhau nhưng chủ đích là để cho người đó tốt hơn chứ không phải là công kích, miệt thị.

Bè là để qua đường, thì đơn giản chỉ là đi một đoạn đường rồi rẽ trái, hun hút trong biển người, như người dưng quen mặt. Những bè ấy chỉ vui vui trong quán nhậu, xới cờ bạc mà chẳng có chút chân tình. Những người đó chỉ tìm bạn khi vui chơi, khi cần nhờ vả, và sẵn sàng gạt bỏ tất cả - để bảo vệ lợi ích cá nhân. Đôi khi, chỉ để kết một cái bè thật rộng, sẵn sàng kéo bạn chết chìm.

Và rồi, là người, đến một độ tuổi nào đó mỗi người chúng ta dừng lại để nhìn bạn và bè. Khi dừng lại ta sẽ cân nhắc đánh giá lại những mối tương quan mà ta có. Con người hướng về gia đình, tình bạn không phải để vui chơi, tình bạn là để mang giá trị sẻ chia nhiều hơn cũng như chia sẻ những giá trị nhân văn của cuộc sống. Người có thể để bạn tin - là người luôn khuyên bạn đặt giá trị gia đình, công việc, lợi ích cho bạn lên mọi mối quan hệ vui vẻ khác. Là người bất chấp mọi giận hờn, tự ái, cho bạn lời khuyên chân thành nhất. 

Khi đã đủ trưởng thành, con người không thể nào mãi rong chơi, ích kỷ và hèn nhát bất chấp tất cả. Khi đã đủ lớn thì người ta càng cân nhắc mối tương quan.  Tôi tin, khi anh biết chọn một mối quan hệ tốt, anh đã biết giá trị sống của chính mình. Đơn giản là tin nhau, chân thành với nhau thì là bạn và là tri kỷ.

Trong cuộc sống, cũng không thiếu những loại bạn rủ anh từ bỏ gia đình, từ bỏ người yêu, từ bỏ công việc, để vui chơi, để đi vào con đường xấu, không dám lắng nghe lời khuyên, không nhận thức sai lầm bản thân, chỉ thoả mãn với hiện tại, hèn nhát trốn tránh và đổ lỗi - là những người bạn thất bại trong cuộc sống. Là những người chỉ để kết bè, để tự huyễn, mượn sức mạnh đám đông che lấp hèn nhát bản thân và bi đát nhất là bỏ bạn giữa đường khi nạn bị nạn.

Những cái bè thì dễ tan, chỉ bàn tay nắm chặt thì sẽ kéo ta tiến tới. Chọn một bàn tay sẵn sàng cho mình nắm mới là chọn một người bạn đích thực trong đời.

Là người lớn, có nhiều thứ phải làm và chọn, có thể tiếc khi mình chưa sống trọn vẹn với những người tốt, nhưng đừng tiếc khi mình trở thành những cái phao trong một vài mối quan hệ hờ hững.

Một người đã từng bất chấp hai lần phản bội, quay lưng nói xấu tình bạn, thì giữ mối quan hệ như thế để làm gì? Tiếc mười mấy năm danh nghĩa, đến cuối cùng cũng chỉ là người thu nhặt mảnh vỡ, cố ghép cho tròn chữ bạn méo mó mà thôi.

Là người biết nghĩ - chọn bạn mà chơi, chọn người mà tin và hãy tin người đã đồng hành với mình trong lúc khó khăn nhất. 

Giữa một xã hội mà ảo nhiều hơn thật, giả nhiều hơn thật, bề ngoài hơn là bên trong, hình thức hơn là nội dung thì quả là khó để tìm bạn.

Mới đây, bạn tôi chia sẻ về tình bạn mà anh ấy có. Đôi bạn xem chừng ra cũng chân thành và tri kỷ với nhau. Chỉ đến lúc người kia hỏi mượn tiền để mua đất và mượn không được thì người đó quay lưng ngay. Tôi nói với bạn là phải mừng hơn là buồn, bui hơn là tức vì chỉ mới mượn tiền không được mà quay lưng chứ lỡ may mượn được rồi thì sẽ "bốc hơi" luôn.

Thế đó, giữa chợ đời giả giả thật thật và đểu đểu bịp bịp này ta cần cân nhắc hơn bao giờ hết những mối tương quan Thà ít bạn mà tri kỷ, chân thành hơn là đám bạn chót lưỡi đầu môi hay trên thế giới ảo.

Cần và rất cần sự biện phân để ta cân nhắc ai là bạn thật. Cũng đơn giản có phép thử tình bạn đó là tiền ! Ta cứ để ý khi tính đến tiền thì ta sẽ ít nhiều gì phát hiện ra sự chân thành của bè bạn. Những người bạn thật và chân thành chắc chắn họ sẽ trân quý tình bạn hơn là đồng tiền và có khi họ chả bao giờ bận tâm đến vật chất.

 Có lẽ đã đến lúc ta cần cân nhắc lại để xem ai là bạn và ai là bè trong cuộc đời. Cần thận trọng hơn một chút kẻo có khi ta mất cả bạn và mất cả tiền bởi lẽ người đó đến với ta chỉ vì tiền.

Lm. Anmai, CSsR