Bài Lời Chúa 048

Sử dụng của cải

Trích Tin Mừng Thánh Luca 16.19tt

Xưa có một người nhà giàu, ăn mặc toàn hàng gấm tía, tơ lụa mịn màng, ngày ngày cùng bạn bè ăn uống tiệc tùng. Đang khi đó, có người ăn mày tên là La-da-rô, ngồi bên cổng nhà ông, mình đầy lở ghẻ, đói khát, khổ đau, chỉ mong được những miếng cơm thừa, canh cặn người ta liệng dưới bàn tiệc ông nhà giàu để ăn... mà không được. Chỉ có bầy chó hoang đến liếm các ung nhọt của y... Nhưng xảy ra, một hôm, người ăn mày chết và được các thiên thần đem lên dự tiệc ngay cạnh tổ phụ A-bra-ham. Còn ông nhà giàu cũng chết và được tống táng linh đình, nhưng bị đày xuống âm phủ, chịu các cực hình...

Từ trong âm phủ, người nhà giàu ngẩng lên thấy trên thiên đàng, La-da-rô được dự tiệc thanh nhàn bên A-bra-ham, ông ta mới kêu lên:

- Lạy Thánh tổ A-bra-ham! Xin thương xót tôi, sai La-da-rô nhúng đầu ngón tay vào chút nước mà thấm mút lưỡi tôi, vì tôi đang quằn quại trong ngọn lửa hỏa hình!

Nhưng tổ phụ đáp:

- Hỡi con! Hãy nhớ lại: suốt đời con đã sung sướng, nay phải quằn quại, đau đớn là lẽ công bằng. Còn La-da-rô, suốt đời đau khổ, đói rét, bây giờ phải được an ủi nơi đây, cũng là sự công bằng. Ngày xưa, con đã chẳng qua lại giúp đỡ La-da-rô, thì ngày nay, La-da-rô làm sao qua lại giúp đỡ con được, vì từ âm phủ tới thiên đàng là cả một vực thẳm ngăn cách đời đời, không giao thông với nhau được...

Người ấy lại nói:

- Vậy thưa Thánh tổ, con xin Ngài sai La-da-rô đến nhà cha con, vì con còn 5 anh em, ngõ hầu La-da-rô lấy bài học ghê sợ ấy mà răn dạy chúng, tránh xa lối sống ích kỷ, chỉ biết hưởng thụ, không biết chia sẻ với người khác, kẻo chúng phải sa vào chốn cực hình này.

Abraham đáp:

- Chúng đã có Lời Chúa và các lời tiên tri dạy, cứ nghe các Ngài!

Người ấy nói:

- Không đâu! Lời Chúa họ không nghe mà! Song nếu cóai từ cõi chết hiện về, tất chúng sẽ nghe mà hối cải!

Nhưng A-bra-ham bảo người ấy:

- Nếu chúng không nghe Lời Chúa và các tiên tri, thì cho dẫu có ai từ cõi chết hiện về, chúng cũng chẳng tin đâu!

*   Đólà Lời Chúa! - Lạy Chúa Kitô, ngợi khen Chúa!

Suy niệm Lời Chúa

Bài vừa rồi, trích trong sách Tin Mừng của Chúa Giêsu. Xét kỹ, nó làm ta thắc mắc: Tại sao ông nhà giàu chết phải xuống hỏa ngục ? Không thấy nói ông ấy phạm tội trọng nào: không cướp của, không giết người... Chỉ thấy kể ông ấy ăn sung, mặc sướng, và chỉ thấy kể ông ấy không cho người ăn mày bên cổng nhà ông ăn uống. Thế mà phải xuống hỏa ngục ư ?

Nghe thế, nhiều người trong bổn đạo chúng ta phải giật mình. Cho dù đời mình không phạm tội trọng nào khác, chỉ cần sống ích kỷ, hưởng thụ cho mình mọi thứ sung sướng ở đời, mà lơ bỏ không chia sẻ, không giúp đỡ người nghèo khổ, là đủ sa hỏa ngục. Quả thật, từ nhiều năm, giáo hữu đã được dạy dỗ sống một thứ đạo cá nhân chủ nghĩa, chỉ biết lo cho mình! Những câu: “Tôi không giết người, không cướp của! ” vẫn thường nghe, tưởng chừng như thế là đủ để rỗi linh hồn. Ngay cả những giáo hữu có tiếng là đạo đức, sốt sắng, cũng tưởng như vậy.

Bài Tin Mừng hôm nay và tất cả các Thày tiến sĩ, giáo phụ cắt nghĩa bài đóđều dạy rằng: phải biết lo lắng, chia sẻ, giúp đỡ tha nhân, nhất là người nghèo khómới cứu rỗi linh hồn mình. Nói rộng ra, phải tôn trọng công bằng và bác ái xã hội nữa.

Trở lại đoạn Tin Mừng vừa rồi mà xét coi. Ta nói ông nhà giàu không cướp của, giết người, thế có đúng không ? Thưa: không đúng, vì ông ấy cócướp của và giết người. Các Thánh Giáo phụ dạy: “Hãy cho kẻ sắp chết đói của ăn, vì nếu không cho họ ăn, tức là anh em đã giết chết họ” (Hiến Chế “Vui mừng và hi vọng” đã trích dẫn câu này ở số 69). Vậy không cho kẻ đói ăn là giết họ, chứ đâu cứ phải cầm dao, cầm súng. Còn ông ấy cướp của thế nào ? Thưa: khi không chia sẻ của cải cho người nghèo đói, đólà cướp của họ. Vì của cải trần gian, Thiên Chúa tạo dựng nên là để cho mọi người đều được hưởng dùng. Công Đồng Vatican 2 đã xác nhận lại lần nữa như thế, trong số 69 của Hiến Chế “Vui mừng và hi vọng”. Đành rằng mỗi người, tùy tài khéo, sức lực kiếm được của, kẻ nhiều, người ít. Và đành rằng mọi người đều cóquyền cómột phần của cải đầy đủ cho mình và cho gia đình mình. Song Giáo Hội cũng dạy rằng mọi người phải cóbổn phận trợ giúp người nghèo và không chỉ khi nào dư thừa mới giúp. Nếu không, những người lâm vào cảnh sống cùng quẫn cực độ, họ cóquyền lấy ở của cải người khác những gì cần thiết cho mình. Vì sao ? Vì đứng trước sự nghèo đói cùng quẫn cực độ như thế, mọi sự lúc ấy trở thành của chung, theo đúng nguyên tắc về của cải, mà Thiên Chúa đã tạo dựng và trao ban cho hết mọi người. Vậy, khi ông nhà giàu trên kia, ăn mặc dư thừa, đang khi La-da-rô ăn mày rách rưới, đói khát, thiếu của ăn đến mức cùng độ và phải chết, mà ông nhà giàu không chia sẻ cho y, thì chẳng phải ông nhà giàu đã cướp của đáng lẽ phải thuộc về y để được sống sao ? Vậy, người nhà giàu ấy đã phạm tội cướp của và giết người, và hình phạt hỏa ngục là đáng. Kinh Thánh dạy: “Phàm ai không yêu anh em mình là kẻ sát nhân. Và phàm là kẻ sát nhân thì không cósự sống đời đời lưu lại nơi mình... Kẻ nào có của đời này mà thấy anh em nólâm phải túng thiếu, lại khép lòng không giúp đỡ, thì làm sao lòng mến Thiên Chúa lưu lại trong nóđược ?” (1Ga 3.15-17).

Phần chúng ta, nghe Lời Chúa dạy và Hội Thánh truyền như thế đã hiểu chưa, hay phải đợi xin Chúa cho La-da-rô hiện về từ cõi chết mới tỉnh ngộ, ăn năn hối cải, biết chia sẻ, biết thương giúp kẻ nghèo khổ, biết công bình xã hội ? Mỗi người hãy tự trả lời trước mặt Chúa.

Bài Lời Chúa kỳ này dạy ta cách sử dụng của cải đời này thế nào cho đúng ý Thiên Chúa, đúng tinh thần con cái Thiên Chúa. Ta hãy nhớ ba điều sau:

1/ Điều trước tiên: Khi được của, khi may sắm, tậu nhà cửa, khi sử dụng của cải..., nói tóm, khi cóvật gì, được vật gì, chúng ta phải nhớ rằng dólà những vật mà Cha ta giao phú cho ta, như một ơn huệ của lòng thương Cha trên trời ban cho ta (x. Gc 1.17). Ta sử dụng chúng với lòng vui sướng và biết ơn, cảm tạ Cha trên trời.

2/ Điều thứ hai: Còn phải sử dụng trong sự tuân phục ý Cha nữa. Mà ý Cha muốn thế nào ? Ngài muốn rằng của cải trần gian là để cho mọi người cùng hưởng. Khi ta đã đủ phần ta, thì của cải dư thừa là phải phân phát cho mọi người một cách hợp lý, theo luật công bằng và bác ái. Công Đồng dạy rõ: “Vì thế, khi sử dụng của cải, con người phải coi của cải vật chất mà mình làm chủ cách chính đáng, không chỉ như của riêng mình, mà còn là của chung nữa, nghĩa là của cải đó phải sinh ích không những cho riêng mình, mà còn cho cả người khác nữa” (Hiến Chế “Vui mừng và hi vọng”, số 69). Thông điệp mới đây của Đức Giáo Chủ Gioan Phaolô II về vấn đề xã hội, số 29, cũng lặp lại cùng một ý ấy.

Có nhiều người trong chúng ta nghe điều này lấy làm kinh ngạc: “Của cải tôi khó nhọc kiếm ra, tôi phải trọn quyền hưởng, dư thừa thì tôi tích trữ, để đó phòng hờ, chứ sao Hội Thánh dạy phải chia cho kẻ khác ?”

Nói như thế, là tiếng nói của lòng ích kỷ, chứ không phải tiếng nói của Chúa. Chúa dạy thì khác: Phải chia sẻ, hay phải làm cho của cải sinh ích cho người khác. Đã đành, Hội Thánh cho phép ta dự phòng chút ít vì lo xa, nhỡ gặp cảnh túng ngặt, bệnh hoạn, già yếu. Nhưng dự phòng chút ít thôi và phải cólòng trông cậy, phú thác vào Cha trên trời, để lúc cần, Cha sẽ ban cho, lúc ốm đau, Cha sẽ lo liệu. Thế mới là có lòng trông cậy. Miệng ta đọc kinh trông cậy, đang khi ta cứ dự trữ tiền thật nhiều để phòng bị, vậy là ta trông cậy nơi tiền của, chứ có trông cậy nơi Chúa đâu! Đọc kinh trông cậy trong trạng thái đó là khinh bỉ Chúa, là đánh lừa Chúa, là đọc kinh láo lếu! Cứ cho đi! Cứ giúp đỡ người khác đi và thật lòng trông cậy đến lúc cần Chúa sẽ giúp đỡ ta. Chính Chúa đã chẳng nói: Chim sẻ ngoài trời, hoa huệ ngoài đồng, Chúa còn lo cho, huống chi chúng ta là con cái Ngài!

Vậy đừng tích trữ của cải! Người nào lo tích trữ tiền thật nhiều, dư ăn dư mặc, của chìm của nổi, tiền cất giấu ở két hay gửi ngân hàng, người đóđã làm sai mục đích về của cải: của cải, thay vì sinh ích cho người khác, thì lại nằm sét rỉ, mốc meo ở két sắt, két bạc, đang khi quanh họ, bao nhiêu người khác chết đói: Làm như thế là cótội trọng: tội hà tiện. Hãy nghe lời Kinh Thánh dạy: “Này, những kẻ giàu tiền lắm bạc, hãy khóc đi! Hãy rú lên! Vì những khốn khó sắp giáng xuống trên các ngươi! Của cải tích trữ của các ngươi đã đâm mục nát, xiêm y dư thừa chất đống trong rương đã bị mọt gặm, vàng bạc cất giấu đã bị sét rỉ và sét rỉ của chúng sẽ làm chứng tố cáo các ngươi hà tiện, ích kỷ không biết san sẻ cho người khác. Sét rỉ ấy sẽ nên hình phạt ăn thấu xương thịt các ngươi như lửa nghiến ngấu vậy. Tích trữ của cải, đó là các ngươi đã tích trữ thịnh nộ cho ngày phán xét chung vậy! ” (Gc 5.1-3).

3/ Điều thứ 3: Tại sao hoặc vì lý do nào ta phải đem của giúp đỡ, phân phối cho người khác, cho công ích xã hội, chứ không được tích trữ ? Thưa: Đồng tiền mồ hôi nước mắt kiếm ra đáng quí lắm! Người ngày nay có câu:

“Đồng tiền là Tiên, là Phật,

 là sức bật của tuổi trẻ,

 là sức khỏe của tuổi già...”

Vậy, khi bắt ta chia sẻ của cải cho người thiếu thốn, nghèo khó, chứ đừng tích trữ cách ích kỷ, khi bắt ta đem của cải sinh lợi cho người khác nữa, theo công bình xã hội, thì Hội Thánh phải có lý do quan trọng lắm. Và đây là lý do ấy:

Đức Giáo Chủ Gioan-Phaolô II trong Thông điệp “Quan tâm về vấn đề xã hội”, số 29, trình bày đại khái như sau: “Con người quí hơn của cải, vì con người, cho dù là một tên ăn mày ghẻ lở, mạt rệp nhất, cũng là hình ảnh của Thiên Chúa, cólinh hồn bất tử, là con cái Thiên Chúa, họ được ơn kêu gọi sống đời đời trên thiên đàng với Chúa, và đã được máu châu báu của Chúa Giêsu, Con Một Đức Chúa Trời, đổ ra cứu chuộc. Do đó, con người không chỉ là một cái xác, nhưng còn chứa đựng trong họ một thực tại siêu việt. Bởi vậy, người xưa thường nói rằng: một linh hồn quí giá hơn cả vũ trụ, huống chi một chút tiền của cólà gì ? Chính Đức Giêsu cũng nói như vậy: ‘Nào ích gì cho kẻ kiếm được cả thế gian này mà đánh mất linh hồn. Họ sẽ lấy gì mà chuộc linh hồn lại được ?’”.

Chính vì phẩm giá con người siêu vời như vậy, mà của cải phải dùng để giúp họ. Đó là trật tự, đó là phải đạo. Vì thế, Đức Giáo Chủ nói tiếp: “Từ xưa, Giáo Hội vẫn dạy và luôn thực hành điều đó, tức là đỡ đần những ai nghèo túng, kẻ thân cận cũng như xa lạ, giúp như thế không phải chỉ bằng các của “dư thừa”, mà ngay cả bằng các của cần thiết cho mình. Trong trường hợp cần thiết, người ta không thể dành tiền thay vì giúp kẻ nghèo để đem đi sắm đồ thờ phượng quí giá hay đồ trang hoàng thêm đẹp các giáo đường. Trái lại, rất cóthể bó buộc phải bán đồ thờ quí giá ấy đi để mua đồ ăn, thức uống, quần áo, nhà cửa, thuốc men cho những người thiếu thốn” (HC “Vui mừng và hi vọng”, số 69 ; Thông điệp “Phát triển các dân tộc”, số 23 nữa).

Hôm nay, gia đình ta phải làm một việc đền tạ sốt sắng, kỹ càng hơn, vì tội ích kỷ, hà tiện mà ta đã luôn luôn phạm. Và xin Chúa giúp ta hiểu bài học Chúa dạy hôm nay mà đem ra thực hành! Vì ai chia sẻ, ai thương giúp người đói khát, thiếu thốn, ngày phán xét Chúa sẽ nói: “Hỡi các kẻ Cha ta chúc phúc, hãy lên lĩnh cơ nghiệp hạnh phúc Nước Trời đã dọn sẵn cho các ngươi... Vì khi làm cho người nghèo khó, là các ngươi đã làm cho chính mình Ta” (Mt 25.34-40).

Tích truyện

Một Sơ bác ái được người ta mách vào nhà giàu kia mà xin cho người nghèo. Đang khi đợi, Sơ nghe ở phòng bên ông chủ mắng con:

- Tại sao lại dùng hai con tem, đang khi một con là đủ gởi ? Phải chọn tem cho đúng số tiền chứ!

Nghe vậy, Sơ nản lòng, chắc không xin được của giúp đỡ. Nhưng, thật đáng kinh ngạc, Sơ nhận được của giúp đỡ người nghèo cách rất rộng rãi. Sơ nói:

- Thưa ông, tôi biết ơn ông rất nhiều. Và sự biết ơn của tôi càng thêm lớn, vì tôi không ngờ lại xin được bội hậu thế này.

Ông chủ hỏi:

- Tại sao Sơ nghĩ vậy ?

Sơ đáp:

- Vì lúc nãy tôi được nghe ông mắng con ông về chuyện phí tem.

Ông cười:

- Sơ ơi! Tần tiện và tiết kiệm không phải là hà tiện. Tôi muốn dạy con đừng phí của, dù đólà con tem chẳng đáng bao lăm. Chính vì thế mà tôi có thể cho người nghèo nhiều hơn.